Kategoria: Słownik

Grupa kaczek nurkujących. Występuje 15 gatunków na całym świecie, w Europie jest 5 gatunków.

W odróżnieniu od pławic (kaczek pływających), żerując zanurzają się w wodzie całkowicie. Doskonale nurkują w poszukiwaniu pożywienia. Mogą zbierać pokarm aż z dna zbiornika.

Duży gruczoł kuprowy tych kaczek wydziela obficie substancję tłuszczową, którą ptaki rozprowadzają dziobami po upierzeniu. szyję i głowę kaczki namaszczają, pocierając nimi o resztę ciała. Wydzielina gruczołu kuprowego zapewnia kaczkom wodoodporność upierzenia.

Ich nogi umiejscowione są z tyłu korpusu, w związku z czym stojąc na lądzie, mają niemal pionową postawę. Pływając po powierzchni, zanurzają się mniej więcej do połowy, a ich ogon jest położony równolegle do powierzchni wody. Startują po długim rozbiegu po powierzchni wody, podobnie jak łabędzie czy łyska.

Ponadto charakteryzują się:

• krępą budową ciała,
• ogonem osadzonym niemal poziomo,
• mają krótkie skrzydła,
• głowa duża na dość krótkiej szyi,
• na tylnym palcu nóg dobrze rozwinięty płatek skórny,
• wyłącznie samica opiekuje się pisklętami, Kaczory zasadniczo nie interesują się gniazdem i potomstwem,
• mają silne nogi, a tylny palec otoczony jest fałdem skórnym,
• na skrzydłach widoczne są szarawe lub białe lusterka, niekiedy ich brak.

Do grążyc należą m.in.: głowienka, podgorzałka, czernica, ogorzałka, kaczka hełmiasta, gągoł krzykliwy, lodówka, uhla, markaczka, edredon.

Rys: polunek.pl

Na powyższym rysunku, czerwonym kolorem oznaczono komorę rogacza

Fot: fotmann.galeria.ekologia.pl

To samiec zwierzyny płowej o wyraźnie zniekształconym porożu.

Nazwa, podobnie jak całe słownictwo gwary myśliwskiej powstało w okresie średniowiecza, gdy polowanie było integralną częścią ludzkiego życia i miało o wiele większe znaczenie niż dziś.

Myłkus pochodzi najprawdopodobniej od staropolskiego „myłka” czyli po prostu od „pomyłka”. Inaczej, tłumacząc dosłownie jest to „pomylony jeleń” – nieprawidłowy, inny niż normalny. W skutek tworzenia skrótów myślowych, neologizmów itd – zrodził się „myłkus”, czyli „myleniec” a po naszemu – „pomyleniec”.

Naszych przodków nie obchodziła za bardzo kondycja jeleni i ich poroża, które były po prostu pozyskanym materiałem produkcyjnym. Tradycja trofeów z poroża to raczej XVIII – XIX wiek. Wcześniej to był po prostu materiał na guziki, oprawy broni, do ozdoby przedmiotów i ich wytwarzania. Nikt by nie marnował dość cennego materiału na wieszanie na ścianie. Natomiast byli bardzo wrażliwi na odstępstwa od normy. I wszystkie takie przypadki starali się określać w swoim słownictwie.

Fot: fotopuchalski.pl

Poroże myłkusa przyjmuje rozmaite formy m.in:

• szydlarza – tyki w kształcie ostrego szydła, bez odnóg (jest to często forma poroża wstecznego),
• korkociągu – tyki skręcone na kształt sprężyny, wiecznego widłaka – trwała właściwość organizmu na skutek zdegenerowania,
• perukarza – całkowity brak tyk, natomiast w ich miejscu jest duża, gruba, porowata narośl, której kozioł nie zrzuca (jest ona stale pokryta scypułą). Peruka jest naroślą na górze głowy pomiędzy uszami albo rozlewającą się w dół głowy,
• baranich rogów,
• jednotykowość i wielotykowość.

Przyczyny zniekształcenia poroża mogą być bardzo różne:

• pasożyty skóry, płuc, żołądka, jelit lub wątroby,
• zaburzenia w gospodarce wapnem w okresie wzrostu poroża,
• brak hormonów na skutek uszkodzenia jąder (na skutek choroby lub uszkodzenia),
• zakłócenia przemiany materii,
• mechaniczne uszkodzenia w czasie wzrostu poroża (uszkodzenia możdżenia czy czaszki),
• odmrożenia parostków w scypule,
• zła jakością pokarmu w czasie zimy (czyli w czasie budowy poroża) lub w czasie przewlekłych chorób, nawet tych pasożytniczych.

Fot: krzysiekmikunda.blogspot.com

Inaczej – bić się rogami.

Oznacza zadawanie ciosów przeciwnikowi porożem, najczęściej w okresie godowym (m.in. jelenie, muflony).

Szczególnie groźne jeżeli ciosy zadawane są porożem w kształcie szydła (szydlarz). W takim przypadku rogowanie często kończy się poważnymi ranami lub śmiercią przeciwnika.