Kategoria: Choroby zwierząt

Fot: netlekarz.pl

Najniebezpieczniejsza z chorób odzwierzęcych (zoonoz).

Najczęściej występuje u lisów, saren, borsuków, kun, wilków, zdziczałych psów i kotów. Jest bardzo zakaźna, może przenosić się na człowieka poprzez ugryzienie lub ukąszenie przez chore zwierzę

W przypadku ukąszenia należy natychmiast udać się do lekarza. Rozwojowi choroby można wówczas zapobiec poprzez dokładne oczyszczenie rany i podanie surowicy przeciw wściekliźnie.

Wirus atakuje centralny układ nerwowy, choć występuje także w ślinie i wydzielinie łzowej. Objawy wścieklizny pojawiają się na skutek uszkodzenia obwodowych neuronów ruchowych i układu limbicznego. Ich wynikiem są porażenia oraz zaburzenia zachowania.

Objawy u ludzi:

Do klasycznych pierwszych symptomów choroby zalicza się wodowstręt, a także uczucie drętwienia i pieczenia (parestezje) w miejscu ugryzienia.

Ponadto pojawia się gorączka, ból głowy, sztywnienie karku, zaburzenia orientacji. Następnie pojawiają się skurcze przepony i gardła powodujące duszenie się i dławienie. Ostatniej fazie choroby towarzyszą drgawki, halucynacje, śpiączka, a w końcu zgon, do którego dochodzi w 7 – 10 dni po pierwszych poważnych objawach.

U zwierząt na trzy fazy:

Pierwsza jest faza prodromalna (faza melancholii), która trwa do 4 dni i objawia się zmianami zachowania zwierzęcia. Może być ono strachliwe, niespokojne, obojętne lub przyjacielskie, ale zdarza się, że szczeka bez powodu lub chociażby usiłuje złapać nieistniejące owady. W miejscu ugryzienia może wystąpić świąd.

Druga faza to etap podniecenia – szału. Trwa on od 1 do 4 dni i jest to tak zwana wścieklizna szalejąca. Zwierzę staje się niespokojne, agresywne i jest w ciągłym ruchu. Pojawia się brak apetytu oraz ślinotok. Fazę tą cechuje u dzikich zwierząt brak poczucia strachu przed człowiekiem. Obserwujemy atak szału, któremu towarzyszy nadzwyczajna siła i sprawność oraz brak poczucia bólu prowadzący do samookaleczeń. Ten etap choroby charakteryzuje również błądzenie bez celu, wodowstręt, trudności w połykaniu oraz napady padaczki. Może dojść do śmierci wskutek konwulsji.

Zwierzęta, które przeżyją pierwsze dwa etapy, wchodzą w fazę porażeń. Obejmuje ona okres od 1 do 7 dni i kończy się śmiercią z powodu postępującego porażenia. Występuje wtedy depresja, porażenie żuchwy, szczekanie jest wysokie i ochrypłe, może występować wypadanie języka, niedowład i porażenie kończyn tylnych.

Objawy choroby cechują się  dużą różnorodnością i zmiennością. Nie zawsze da się wyróżnić wszystkie fazy, a często występuje tak zwana „cicha” lub „nietypowa” forma choroby.

Wytyczne odnośnie stosowania zasad bioasekuracji przez myśliwych w czasie polowań oraz w czasie pobierania próbek do badań laboratoryjnych w kierunku ASF:

• na obszarze objętym ograniczeniami i obszarze zagrożenia, czyli obszarach wymienionych w cz. II, III załącznika do decyzji KE 2014/709/UE.

oraz

• na obszarze ochronnym, czyli na obszarach wymienionych w cz. I załącznika do decyzji KE 2014/709/UE i w pozostałej części terytorium Polski.

Rozdział I

 pkt 1) zachowanie zasad bioasekuracji w łowisku, po dokonaniu odstrzału:

1. Na obszarze objętym ograniczeniami i zagrożenia dziki odstrzelone nie mogą być patroszone w łowisku lecz na terenie punktu przetrzymywania tusz odstrzelonych dzików;
2. Na terenie punktu przetrzymywania tusz odstrzelonych dzików zapewnia się miejsce do patroszenia dzików z zachowaniem zasad bioasekuracji, oznaczone tabliczką z napisem „Miejsce patroszenia”;
3. Minimalne wymagania przy patroszeniu dzików zostały opisane w pkt 2) Zasady zachowania bioasekuracji w czasie patroszenia;
4. Każdy odstrzelony dzik u którego przed dokonaniem odstrzału stwierdzono objawy nasuwające podejrzenie wystąpienia ASF, po dokonaniu oględzin i pobraniu próbek do badań laboratoryjnych w kierunku ASF, przeznaczony jest do utylizacji;
5. Na obszarze ochronnym obowiązują zasady bioasekuracji opisane w pkt 2), przy czym dopuszcza się patroszenie dzików w łowisku;
6. Na terenach zlokalizowanych poza obszarem ochronnym, objętym ograniczeniami i zagrożenia należy dokonywać patroszenia dzików zgodnie z Wytycznymi w zakresie postępowania z patrochami pozyskanymi od dzików podczas polowań, stanowiącymi załącznik do zarządzenia nr 12/2017 Zarządu Głównego Polskiego Związku Łowieckiego z dnia 30 listopada 2017 r., a samo patroszenie wykonać na folii lub innym szczelnym materiale.

pkt 2) zasady zachowania bioasekuracji w czasie patroszenia:

1. Zaleca się dokonywanie patroszenia dzików na folii lub innym, szczelnym materiale;
2. Miejsce patroszenia należy obficie zdezynfekować środkiem dezynfekcyjnym w odpowiednim stężeniu. Dotyczy to także innych miejsc zanieczyszczonych krwią dzika, np. w trakcie przeciągania tuszy do środka transportu;
3. Zaleca się umieszczanie patrochów i folii, na której dokonano patroszenia w szczelnym, plastikowym pojemniku lub worku;
4. Po wykonaniu wyżej wymienionych czynności należy zdezynfekować dłonie i obuwie.

Rozdział II

Zachowanie zasad bioasekuracji w czasie przewożenia tusz dzików poza obszarami wymienionymi w cz. II, III załącznika do decyzji KE 2014/709/UE oraz całych dzików przed patroszeniem, na obszarach wymienionych w cz. II i III załącznika do decyzji KE 2014/709/UE z miejsc polowania do miejsc przetrzymywania odstrzelonych dzików*⁾

1. Środki transportu powinny być odpowiednio uszczelnione w celu zapobiegania możliwości wyciekania krwi;
2. Środki transportu powinny być wyłożone materiałem jednorazowego użytku lub materiałem wielorazowego użytku nadającym się do skutecznego czyszczenia i dezynfekcji;
3. Środki transportu nie powinny być wykorzystywane w działalności związanej z utrzymywaniem lub hodowlą świń, świniodzików lub dzików;
4. Wskazane jest stosowanie plastikowych pojemników odpowiedniej wielkości, umożliwiających przeciąganie tusz lub niepatroszonych odstrzelonych dzików, w przypadku gdy nie ma możliwości dojazdu do miejsca dokonania odstrzału;

Rozdział III

Wymagania dla punktów przetrzymywania tusz odstrzelonych dzików, zlokalizowanych na obszarach wymienionych w cz. I, II, III załącznika do decyzji KE 2014/709/UE).

1. Punkt przetrzymywania tusz odstrzelonych dzików powinien być wyposażony w maty dezynfekcyjne i w mobilne urządzenia zapewniające możliwość mycia i dezynfekcji kół środków transportu oraz w razie konieczności ich przestrzeni ładunkowej;
2. Tusze przetrzymywane są w chłodni, natomiast patrochy gromadzone są oddzielnie, zapewniając w miarę możliwości ich przetrzymywanie w temperaturze chłodni;
3. Patrochy oznacza się w sposób pozwalający na ich przyporządkowanie do danej tuszy przetrzymywanej w chłodni;
4. W punkcie przetrzymywania tusz odstrzelonych dzików istnieje obowiązek dokonywania oględzin tusz przez urzędowego lekarza weterynarii;
5. Przed opuszczeniem punktu przetrzymywania tusz odstrzelonych dzików, wszystkie materiały jednorazowego użytku służące do zabezpieczenia przewożonej tuszy lub dzika przed patroszeniem, należy pozostawić przy patrochach, natomiast wszystkie materiały wielorazowego użytku powinny zostać poddane skutecznemu czyszczeniu i dezynfekcji;
6. Przed opuszczeniem punktu przetrzymywania tusz odstrzelonych dzików, zaleca się również przeprowadzenie mycia i dezynfekcji kół środków transportu oraz w razie konieczności ich przestrzeni ładunkowej.

Rozdział IV

Zachowanie zasad bioasekuracji przy pobieraniu próbek bo badań   laboratoryjnych  w kierunku ASF od odstrzelonych dzików.

1. Próbki do badań laboratoryjnych należy pobierać do plastikowych probówek jednorazowego użytku bez antykoagulantu, a następnie umieścić je w worku strunowym i oznakować. Minimalna objętość próbki krwi, wystarczająca do wykonania badań laboratoryjnych wynosi 2 ml.
2. Należy unikać zanieczyszczenia od otoczenia tuszy, z której pobierana jest próbka z krwią zwierzęcia.
3. Wszelkie materiały lub sprzęt użyte do pobierania próbek krwi, po zakończeniu próbkobrania należy umyć a nastąpienie zdezynfekować lub, w razie konieczności, poddanie utylizacji.

Tym samym w dniu 9 sierpnia 2018 r. tracą moc Wytyczne, przekazane za pismem GIWz-403-144/2015(1) z dnia 11 czerwca 2015 r.

Pismo Głównego Lekarza Weterynarii

W dniu 14 czerwca 2018 r.  podczas posiedzenia  Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz została przegłosowana zmiana załącznika do decyzji wykonawczej Komisji 2014/709/UE w sprawie kategoryzacji państw i regionów w związku z występowaniem afrykańskiego pomoru świń.

Wszystkie gminy wymienione w dokumencie zostaną włączone do obszaru objętego ograniczeniami, to znaczy takiego, w którym wystąpiły przypadki choroby u dzików, a zamysłem nowej regulacji jest maksymalne ograniczenie ryzyka przedostania się  wirusa do gospodarstw utrzymujących świnie.

W związku z powyższym wystąpi  konieczność podjęcia dodatkowych działań i zdyscyplinowania w stosowaniu zdroworozsądkowych zasad ostrożności i bioasekuracji przez poszczególne grupy zawodowe i stowarzyszenia, w tym myśliwych:

– bezwzględnie przestrzegać zasad bioasekuracji (dezynfekcja sprzętu, miejsca patroszenia-woda, mydło, ręczniki papierowe, worki foliowe, środki dezynfekcyjne, częste pranie odzieży w temp. 60 O C, mycie i dezynfekcja obuwia używanego wyłącznie podczas polowań,

– odstrzelone, zbadane z ujemnym wynikiem tusze muszą zostać w obszarze 3XO, chyba, że zostaną wywiezione do takiej samej strefy w innym powiecie do zakładu przetwórczego z obróbką termiczną. Muszą zatem być spożyte przez myśliwego lub zutylizowane- należy posiadać dowód przekazania do właściwej utylizacji- tzw. Dokument Handlowy,

– za przechowywanie dzików odstrzelonych będzie  wypłacana wyższa stawka, tzn. 292 zł, która w zamyśle ma łagodzić skutki kosztów ewentualnej utylizacji całych tusz,

– próbki na włośnie można badać wyłącznie po uzyskaniu ujemnych wyników badań na ASF,

– bezwzględnie gromadzić dokumenty DH na przekazywanie patrochów do utylizacji,

– każdy kontener do przechowywania tusz dzików w oczekiwaniu na wynik badania ma być wyposażony w środki dezynfekcyjne (można uzupełniać w PIW w Olecku) oraz dobrej jakości opryskiwacz do nanoszenia ich roztworów. O ile przestrzennie możliwe jest wyłożenie maty wjazdowej/wejściowej, tak ażeby nie przeciągać przez nie tusz, jest to jak najbardziej wskazane.

Dokument w załączeniu

Decyzja Wykonawcza Komisji UE z 18.06.2018