Zamieszkuje Europę i Azję, z tym że nie występuje w Skandynawii i na Wyspach Brytyjskich.
Najchętniej zamieszkuje lasy liściaste w pobliżu osad i miejscowości oraz wszelkie zabudowania. Zajmuje stare dziuple, sterty gałęzi, dobrze czuje się w stodołach i komórkach. W miastach często mieszka na strychach.
W okresie lata może odbywać dłuższe wędrówki, jednak zimą zawsze wraca w pobliże ludzkich osad i zabudowań. Jest bardzo przywiązana do swojego terytorium. Teren swojego areału znakuje wydzieliną gruczołów zapachowych, moczem i odchodami.
To gatunek synantropijny – czyli gatunek zwierząt, które nauczyły się żyć na jednym terenie z ludźmi, podobnie jak szczury, czy bociany.
Ma ciało o długości około 50 cm, ogon 25 cm, masa ciała od 1 do 2 kg. Sylwetka smukła i wydłużona.
Futro szarobrązowe lub szaro kasztanowe z wełnistym białym podbiciem. Bardzo podobna do kuny leśnej, z tą różnicą, iż ma zabarwiony na czerwono nos, a na podgardlu wyraźna biała plama, która w dolnej części rozwidla się i przechodzi na przednie łapy. Na podstawie łap nie ma też owłosienia. Ogon stanowi około połowy długości jej ciała.
Wszystkie zmysły ma doskonale rozwinięte. Wzór zębowy: 3 1 4 1/ 3 1 4 2. Dorosła kuna ma 38 zębów.
Ruja przypada na lipiec i sierpień, czasem rozpoczyna się w czerwcu. U kun występuje tzw. ciąża przedłużona (utajona). Po zapłodnieniu, zarodek nie rozwija się aż do stycznia – lutego. Miot rzucany jest zawsze w zabudowaniach lub w ich pobliżu, najczęściej na strychach.
Młode przychodzą na świat wiosną. W kwietniu lub w maju samica rodzi od 3 do 7 młodych. Są one ślepe i niedołężne. Oczy otwierają dopiero po pięciu tygodniach.
Po tym czasie młode (niedokunki) opuszczają gniazdo, jednak przy matce pozostają aż do jesieni. Dojrzałość płciową osiągają w drugim roku życia.
Kuny są wszystkożerne, ale jako drapieżnik preferują pokarm mięsny. Są aktywne głównie nocą. Wybór rewiru ma wpływ na dietę. Wyróżnić możemy dużą zmienność sezonową pokarmu. Latem i jesienią żywi się głównie owocami, zimą i wiosną je drobne gryzonie, ptaki, resztki pożywienia ludzi.
Straszna bałaganiara, w jej schronieniach pełno jest resztek ofiar i odchodów. Zazwyczaj wędruje skokami, więc trop kuny jest charakterystyczny – dwójkowe odbicia łapek.
Jej liczebność w Polsce szacuje się na około 76 tys. sztuk.
Polowanie
Spotkanie kuny to najczęściej przypadek. Kuna jako drapieżnik chętnie podchodzi na woń padliny. Można użyć też sztucznych środków wabiących.
Okresy polowań:
- Od 1 wrzesień do 31 marzec
- na terenach obwodów łowieckich, w których występuje głuszec lub cietrzew – na kuny polujemy przez cały rok;
Broń do polowań na kuny:
- O lufach gwintowanych – sztucer, ekspres, kniejówka, dryling – myśliwska amunicja półpłaszczowa o energii pocisku nie mniejszej niż 1.000 J w odległości 100 m od wylotu lufy. Wystarczą mniejsze kalibry kulowe .222 Rem, .223 Rem, 5,6×50, 5,6×57. Pocisków pełno płaszczowych przy tak małych zwierzętach powinno się unikać.
- Gładkolufowa – jednorurka, dubeltówka, bok, dryling, kniejówka – amunicja śrutowa, ze śrutem o średnicy do 4,5 mm, jednak zdecydowanie wystarczy śrut o średnicy 2,75 – 3 mm.
Wystarczą uprawnienia podstawowe. Trofeum stanowi futro.