W naturalnych warunkach występuje w Ameryce Środkowej i Północnej. W Polsce głównie na zachodzie kraju, przybyły do nas z Niemiec.
Zamieszkuje wilgotne lasy liściaste i mieszane, w pobliżu których znajdują się cieki wodne, stawy, jeziora i wolno płynące rzeki oraz tereny bagienne. Potrafi jednak znakomicie dostosować się do każdych warunków i żyć nawet w pobliżu terenów zurbanizowanych, jednak zawsze potrzebuje dostępu do wody.
To jedyny przedstawiciel rodziny szopowatych w Polsce.
Wielkością zbliżony do jenota – długość do 70 cm, ogon około 25 cm, wysokość w kłębie 30 cm, masa ciała – samce około 5,4 kg, samice mniejsze 4,6 kg. Jesienią szopy odkładają dużo tłuszczu, który może stanowić 1/3 masy ich ciała.
Ubarwienie zimowe futra jest szarobrązowe z rudawym odcieniem, letnie – stalowoszare w różnych odcieniach. Charakterystyczne jest ubarwienie części twarzowej, silnie kontrastujące z resztą ciała. Na białym tle, w poprzek głowy, przez policzki i oczy przebiega wyraźnie ciemna pręga.
Ma ciemny nos, prawie czarny, oraz szeroką, szpiczasto zakończoną głowę z dość krótkim pyskiem. Duże i szeroko ustawione uszy. Ogon – ma na przemian ciemniejsze i jaśniejsze poprzeczne pręgi. Nogi stosunkowo krótkie, nie pozwalające mu na szybkie bieganie.
W okolicach odbytu umieszczone są gruczoły zapachowe, którymi szopy znaczą swoje terytorium.
Dotyk jest ich najlepiej rozwiniętym zmysłem. Na łapach w okolicy palców mają włosy czuciowe, dzięki którym doskonale odnajdują swoje ofiary w wodzie. Wzrok i słuch mają słabo rozwinięte. Węch wykorzystywany jest głównie do komunikowania się wewnątrz własnej populacji. Doskonale pływają, dobrze chodzą po drzewach.
Wzór zębowy: 3 1 4 2 / 3 1 4 2. Dorosły osobnik ma 40 zębów.
Okres godowy (ruja) przypada na luty i marzec. Po dwóch miesiącach na przełomie kwietnia i maja rodzi się od 4 do 8 młodych, ślepych i głuchych, które pokryte są żółtobrunatnym futerkiem.
Po trzech tygodniach już widzi i słyszy. Po dziesięciu tygodniach usamodzielnia się i opuszcza gniazdo, zaczynając naukę polowań w towarzystwie matki. Od szóstego miesiąca życia szukają własnych terytoriów.
Dojrzałość płciową osiągają w drugim roku życia.
Są wszystkożerne. Uwielbiają zapach owoców, zwłaszcza śliwek – stosuje się je jako przynętę na nęcisku. Lubią też zapach miodu i ryb – na zanętę dobrze nadaje się również karma dla psów i kotów o aromacie rybnym. Przed zimą zwiększa swoją masę, gromadząc podskórne zapasy tłuszczu. Nie gardzą jedzeniem znajdowanym na śmietnikach, które często i chętnie przeczesują.
Aktywny nocą, dzień przesypia w dziuplach lub koronach drzew. Czasem w okresie silnych mrozów może zapadać w lekki sen zimowy. Szopy przemierzają spore odległości penetrując brzegi płytkich cieków wodnych.
Niestety jest to w Polsce gatunek obcy, który może wpływać negatywnie na nasze środowisko i otoczenie w którym się zadamawia. Szybko rozrastająca się populacja, która właściwie nie ma wrogów (zagrożeniem dla szopa są właściwie jedynie wałęsające się psy) stanowi bardzo duże zagrożenie dla rodzimego ptactwa, płazów, gadów – bardzo łatwo wygrywa konkurencję z naszymi drapieżnikami. Szop potrafi polować w wodzie, na lądzie i na drzewach niemal wszędzie i robi to niezwykle sprawnie, co sprawia, że też bardzo skutecznie.
Niestety roznosi także pasożyty, na które sam jest odporny, a które skutecznie mogą przetrzebić lokalne populacje. Największym zagrożeniem jest m.in. glista szopia. Niemieckie badania wykazały obecność jaj tego pasożyta w 70-80 proc. badanych osobników. Polskie szopy przybyły do nas z Niemiec. Glista ta jest niebezpieczna dla ptaków, ssaków i niestety dla ludzi. Jaja glisty szopiej są produkowane w olbrzymiej liczbie, mają mikroskopijne rozmiary, cechują się wyjątkową wytrzymałością na warunki środowiskowe i mogą pozostać w glebie w stanie zdolnym do zainfekowania żywiciela nawet kilka lat.
Polowanie
Najczęściej z zasiadki, przy nęcisku lub przy okazji polowań na inne zwierzęta. Można polować na nie nocą.
Broń:
- Gwintowana – mniejsze kalibry kulowe
- Gładkolufowa – śrut o średnicy do 4,5 mm, jednak zdecydowanie wystarczy śrut o średnicy 3,5 do 4 mm.
Wystarczą uprawnienia podstawowe. Trofeum stanowi futro.
Okresy polowań:
- Od 1 lipiec do 31 marca
- na terenach obwodów łowieckich, w których występuje głuszec lub cietrzew lub prowadzono w ostatnich 2 latach kalendarzowych zasiedlenia zająca, bażanta lub kuropatwy – na szopy polujemy przez cały rok;
W stosunku do szopa pracza używa się określeń języka łowieckiego taki jak w przypadku innych czworonożnych drapieżników.