Oręż

Cechą charakterystyczną dzików, jednocześnie będąc wspaniałym trofeum dla myśliwego są kły – dolne i górne. Kły loch i odyńców różnią się zarówno budową jak i kształtem.

Szable, czyli dolne kły służą odyńcowi jako narzędzie walki, dlatego całość nosi nazwę oręża. Szable są dłuższe, szersze, mocniejsze niż fajki i zdecydowanie wygięte (szablasto). Na zewnątrz wystaje zaledwie 1/3 ich długości, reszta jest ukryta w zębodole.

Górne kły zwane fajkami, są twardsze od kłów dolnych i służą do ostrzenia szabel, co odbywa się poprzez ścieranie jednych o drugie. Fajki są też krótsze i węższe.

Po odstrzale wiek odyńca można ocenić tzw. Metodą Brandta – na podstawie stosunku średnicy szabli mierzonej 1 cm od jej nasady, do średnicy szabli mierzonej w miejscu gdzie rozpoczyna się powierzchnia starcia.

Oręż, a właściwie jego klasa, czyli długość i szerokość szabli oraz fajek, stanowi wskaźnik jakości osobniczej dzików. Podlega więc odpowiednim pomiarom, uwzględniającym zarówno wielkość jak i wygląd.

Formuła wyceny oręża dzika – zgodnie z kryteriami CIC (Międzynarodowej Rady Łowieckiej) jest następująca:

Pomiary

1. Długość szabel – lewej i prawej (w cm x 1 pkt = )
2. Szerokość szabel – lewej i prawej (w mm x 3 pkt = )
3. Obwody fajek (w cm x 1 pkt = )

Suma punktów ………

Długość szabel mierzy się wzdłuż ich zewnętrznej krzywizny w centymetrach z dokładnością do 1 milimetra. Jeżeli szabla jest obłamana, należy zmierzyć tylko jej rzeczywistą długość.

Szerokość szabel mierzy się w najszerszym miejscu za pomocą cyrkla lub suwmiarki z podziałką milimetrową. Nie mierzy się występujących na szabli narośli.

Obwody fajek mierzy się w najgrubszym miejscu, w centymetrach z dokładnością do 1 milimetra, bez wciskania miarki w nierówności. Nie dokonuje się pomiarów w miejscach narośli, a nierówności powierzchni nie uwzględnia się przy liczeniu.

Dodatki

1. Za piękno szabel (od 0 do 2 pkt)
2. Za piękno fajek (od 0 do 3 pkt)

Suma punktów dodatkowych …………

Dodatki za szable uwzględniają:

• Wykształcenia końców (czubków).
• Równomierne, wypukłe sklepienie powierzchni zewnętrznych.
• Półkoliste wygięcia szabli.
• Równą szerokość od nasady (korzenia) do szlifów.

Ocena nie może przekroczyć 2 pkt.

Dodatki za fajki mogą łącznie wynieść 3 pkt, przy czym:

• Za opalenia czubków 1 pkt.
• Za wygięcie jeżeli następuje obustronne do 2 pkt.
• Jeżeli występuje jednostronne do 1 pkt.

Potrącenia

1. Za niedostateczne szlify (od 0 do 3 pkt).
2. Za asymetrię szabel (od 0 do 3 pkt).
3. Za asymetrię fajek (od 0 do 3 pkt).
4. Za dysproporcje między szablami i fajkami (od 0 do 1 pkt).

Suma punktów ujemnych …………

Potrącenia za usterki mogą wynieść łącznie 10 pkt:

• Za niedostateczne zeszlifowanie końców do 3 pkt, przy czym:
  • Jeżeli długość szlifów obustronnie sięgają do 4 cm – 3 pkt.
  • Jeżeli długość szlifów po jednej stronie sięga do 4 cm – 1,5 pkt.
  • Jeżeli długość szlifów obustronnie mają od 4,1 cm do 5 cm – 1 pkt.
  • Jeżeli długość szlifów po jednej stronie ma od 4,1 cm do 5 cm – 0,5 pkt.
• Za asymetrię w długości, szerokości i kształcie szabel – do 3 pkt.
• Za asymetrię w długości, szerokości i kształcie fajek – do 3 pkt.
• Za dysproporcje między szablami i fajkami – do 1 pkt.

Po zsumowaniu punktacja medalowa przedstawia się następująca:

• Medal brązowy: 110 pkt – 114,99 pkt.
• Medal srebrny: 115 pkt – 119,99 pkt.
• Medal złoty: 120 pkt i więcej.

Oręż jest klasyfikowany zgodnie z formułą przyjętą przez CIC od 1937 roku. W wykazie najlepszych trofeów pierwsze miejsce zajmuje oręż zdobyty w 1930 roku w Rychcicach przez Juliusza hr Bielskiego o wartości 151 punktów. Wynik ten należy do najlepszych na świecie.