W Polsce to jedyny lęgowy gatunek gęsi.
Występuje najliczniej na terenach zachodniej i północno – wschodniej części kraju. To gatunek wędrowny, ale w Polsce i wyprowadza lęgi, i zimuje na zachodzie kraju.
Biotop – jeziora z trzcinami w strefie brzegowej, rozlewiska, podmokłe łąki, zarośnięte ujścia, rozwidlenia i porośnięte doliny rzek, stawy hodowlane i tereny bagienne.
To największe ptaki łowne. Długość do 90 cm, rozpiętość skrzydeł do 180 cm, masa do 4 kg. U tego gatunku nie występuje dymorfizm płciowy.
Upierzenie na grzbiecie ma ciemnoszare z jaśniejszymi poprzecznymi prążkami. Pokrywy skrzydeł, piersi i części podbrzusza jasnoszare. Na piersi i na bokach poprzeczne ciemne prążki. Część ogonowa i obrzeża lotek są białe. Pełne pierzenie ma miejsce latem, ptaki są wówczas nielotami. Wiosła ma pomarańczowe.
Po przylocie z zimowisk w marcu lub w kwietniu intensywnie żerują na polach, po czym samica zabiera się do budowy gniazda w trzcinowiskach nad jeziorami, rozlewiskami lub stawami. Gniazdo zbudowane jest na ziemi, z trzcin i gałęzi w miejscu porośniętym szuwarami, tak aby w czasie lęgów pozostać suche.
Do dobrze przygotowanego gniazda samica składa 5 – 6 jaj i wysiaduje je około 25 – 29 dni. Młode są zagniazdownikami. Po dwóch miesiącach uzyskują pełną zdolność do lotu. Z rodzicami zostają aż do jesieni. Dojrzałość płciową osiągają w trzecim roku życia.
Przyrost naturalny gęsi nie jest zbyt duży. Po pierwsze składane w marcu jaja często przemarzają. Drugą przyczyną jest przystępowanie do rozrodu niewielkiej części populacji (szacuje się, że tylko 20 – 30 proc). Wynika to z późnego dojrzewania osobników. Kolejnym, chyba największym problemem jest niszczenie lęgów przez dziki, drapieżniki i inne ptaki (np. wrony siwe). Ponadto pisklęta atakowane są przez szczupaki.
Odżywiają się miękkimi częściami roślin wodnych, kłączami, ale także źdźbłami i ziarnami zbóż.
Przeloty gęsi na zimowiska obserwujemy od września do listopada, a powroty na miejsca lęgowe w końcu lutego i na początku marca. Dzikie gęsi ciągną w szyku przypominający klin o nierównych ramionach (klucz) i w czasie lotu często gęgają. Na żerowiska przybywają gromadnie tworząc często bardzo liczne stada (tabuny).
Orientacyjny wiek gęsi możemy ustalić za pomocą tzw. Bursy Fabrycjusza. To narząd występujący u młodych ptaków do czasu uzyskania dojrzałości (potem uwstecznia się), który znajduje się na końcu części steku (kloaki).
Polowanie
Na gęsi poluje się na ciągach i przelotach (z zasiadki na trasie) oraz na żerowiskach. Prawo zezwala strzelanie do gęsi nie będących w locie.
Broń gładkolufowa, śrut nr 2-0 o średnicy 3,5 mm do 4,0 mm.
Szczególnie ważne jest dobre maskowanie myśliwego, gdyż podejrzane miejsca omijają one szerokim łukiem. Na polowania w przelocie wybiera się dni dżdżyste i pochmurne, kiedy gęsi lecą bardzo nisko.
Najlepsze efekty daje polowanie z wykorzystaniem bałwanków i za pomocą wabika. Koniecznie trzeba mieć dobrego aportera.
Okresy polowań:
- Od 1 września do 21 grudnia
- Na terenach województw: zachodniopomorskiego, lubuskiego, wielkopolskiego i dolnośląskiego od 1 września do 31 stycznia
Do siedzących na brzegu gęsi wolno strzelać.
Fot: ptakiozdobne.pl, zwierzetainformacje.pl,